İyi Bir Öğretmen mi, Etkili Bir Mentör mü? - Öğrenmeyi Kalıcı Kılan Faktörler

 

Hepimizin öğretmenleri oldu. Kimisi sadece müfredatı anlatıp geçen, kimisi ise hayatımızda iz bırakan insanlar oluyor. Ama işin ilginç yanı şu: Kalıcı öğrenmeyi sağlayan şey her zaman bilgiyi en iyi anlatan öğretmen değil, bazen yol gösterici bir mentör oluyor. Peki ikisi arasındaki fark nerede başlıyor?

Öğretmenlik, kuşkusuz dünyanın en kutsal mesleklerinden biri. Bilgiyi aktarma, düzenli bir müfredat sunma ve öğrencinin akademik gelişimine yön verme açısından öğretmenlerin rolü tartışılmaz. Ancak, yapılan birçok araştırma öğrenmenin sadece bilgi aktarımıyla değil, öğrencinin bu bilgiyi kendi hayatına katabilmesiyle güçlendiğini söylüyor. Bandura’nın sosyal öğrenme kuramına göre insanlar yalnızca anlatılanlardan değil, gözlemlediklerinden ve örnek aldıklarından da öğreniyorlar. İşte burada devreye mentörlük giriyor.

Mentör, aslında bir “rehber.” Bazen bir öğretmen olabilir, bazen bir iş arkadaşı, bazen de hayatımızda bize ilham veren bir büyük. Öğretmen bilgi verir, mentör ise o bilgiyi nasıl kullanabileceğini gösterir. Öğretmen “nasıl yapılır”ı anlatırken, mentör “nasıl yaşanır”ı gösterir. Bu yüzden kalıcı öğrenmede mentörlük çok kritik bir rol oynuyor.

Mesela, Türkiye’de eğitim üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Ziya Selçuk, “öğrenmenin sadece sınıfta olmadığını, yaşamla kurulan bağın öğrenmeyi kalıcı kıldığını” vurguluyor. Benzer şekilde, rahmetli Doğan Cüceloğlu da “öğretmen, çocuğun gözünde bir rol model haline gelmedikçe, sadece ders anlatan biri olarak kalır” diyerek bu duruma dikkat çekiyordu.

Samimiyetle söylemek gerekirse, çoğumuzun hayatında fark yaratan insanlar öğretmenlerimizden çok, bize mentörlük eden kişiler olmuştur. Bir öğretmenin küçük bir tavsiyesi, bir mentörün verdiği yaşam dersi, belki de yıllar boyu bizi yönlendirmiştir. Yani mesele sadece bilgiyi öğrenmek değil, o bilgiyi yaşama dönüştürecek ilişkiyi kurabilmek.

Bu noktada şunu da kabul etmek lazım: İyi bir öğretmen, aslında aynı zamanda etkili bir mentördür. Sadece ders anlatmaz, öğrencisinin dünyasına dokunur. Öğrenmeyi kalıcı kılan da tam olarak budur: İnsani bağ kurmak, güven vermek ve ilham olabilmek. Çünkü kalıcı öğrenme, sadece akılda değil, kalpte de yer ediyorsa gerçekleşiyor.

Bu arada tüm öğretmen arkadaşlarımın yeni eğitim öğretim döneminin güzel geçmesini ve güzel izler bırakabilecekleri öğrencilerinin olmasını dilerim.

Kitap Önerileri

1. Doğan Cüceloğlu – Öğretmenim Bir Bakar mısın?
   (Eğitimde rol model olmanın ve öğrencinin hayatına dokunmanın önemi üzerine samimi bir kitap.)

2. Ziya Selçuk – Eğitim Üzerine
   (Eğitimin sadece bilgi aktarımı değil, yaşamla bütünleşen bir süreç olduğunu anlatan ufuk açıcı bir eser.)

Video Önerisi