Klein şişesi,
artistik bir biblo olmanın ötesinde ciddi bir matematiksel değer
taşıyan 'topolojik' bir nesne. Topoloji, geometrik şekillerin biçimleri
ve boyutlarından çok, birbirleriyle ilişkileri, bükme, germe, gibi şekil
deformasyonlarından sonra da taşıdığı değişmez özellikleriyle ilgilenen
matematik dalı. Söz gelimi, kare biçiminde kesilen bir yüzey yırtmadan,
delmeden ve yapıştırmadan büküldüğü, esnetilip uzatıldığı, ortası
şişirildiğinde bile, topolojik anlamda değişmez olan özelliklerini
korumaktadır.
Klein
şisesi de, Moebius şeridinin tuhaf özelliklerini taşıyan, tam anlamıyla 3
boyutlu bir geometrik nesne. Çoğu şişenin bir iç bir de dış kısmı
tanımlanabilirken, Klein şişesinin tek bir yüzü var; yani içi-dışı
yönleri biraz tartışmalı. Bu tuhaf şişenin hilesi, yüzeyinin kendisiyle
kesişiyor oluşu. Kesişim büyüyü biraz bozuyorsa da, 3 boyutlu bir
cisimde önlenemeyen, ancak 4 boyutta tanımlandığında çözülebilen bir
süreksizlik problemi bu. Klein şişesinin, kendi gövdesini delip 'içine'
giren, oradan da 'dibine' açılan bir boynu var.
Klein şişesi nedir ne değildir? * Matematikçi KLEİN tarafından keşfedilmiş, dışı olan, fakat içi olmayan bir şişedir. * Kendisinin içinden geçer. İçine su konulmaya çalışılırsa, dökülen su aynı delikten dışarı çıkar. * Klein Şişesi bir sürahi olarak kullanılamaz. Klein şişesi ile Möbiüs şeridi arasındaki bağıntı * İkiside tek yüzeylidir. * Klein Şişesi, boylamasına ikiye kesilirse; iki adet Möbiüs Şeridi elde edilir. |
KLEİN ŞİŞESİ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder